Triết lý Á đông quan niệm mọi sự vật, mọi hiện tượng luôn có hai mặt mâu thuẫn và thống nhất, hỗ trợ và ức chế lẫn nhau để tồn tại, đó là hai mặt, hai thuộc tính căn bản âm và dương. Cùng Nam Tiên Sinh tìm hiểu về bí kíp cân bằng âm dương tới sức khoẻ người cao tuổi thông qua bài viết sau đây.

Âm dương cân bằng là trạng thái lý tưởng của vũ trụ. Con người được coi là một tiểu vũ trụ, vì vậy sự vận hành của cơ thể người nếu thuận theo lẽ âm dương tự nhiên sẽ thuận, tức con người khỏe mạnh, tinh thần sung mãn, ngược lại sẽ bệnh tật, đau ốm, tinh thần bất an.

Ở người cao tuổi, giữ cho cơ thể âm dương được cân bằng là yếu tố đặc biệt quan trọng trong việc bảo vệ sức khỏe. Âm dương mất cân bằng, bệnh tật ắt sẽ sinh ra. Để điều hòa âm dương giúp bảo vệ sức khỏe, người cao tuổi cần chú ý đến 3 vấn đề trong sinh hoạt hàng ngày là chế độ ăn uống, chế độ tập luyện và sinh hoạt tình dục.

Các loại thực phẩm cho nhu cầu ăn uống được chia thành 2 loại là thực phẩm có thuộc tính dương hoặc âm. Thực phẩm có thuộc tính dương hay năng lượng dương nhiều hơn thì được gọi là thực phẩm dương. Thực phẩm có thuộc tính âm hay năng lượng âm trội hơn được gọi là thực phẩm âm. Thức ăn thiên về dương giúp cho cơ thể ấm nóng, hưng phấn, thức ăn thiên về âm thì hàn lạnh, an thần. Nếu dùng nhiều món ăn thuộc dương, cơ thể bị kích thích quá mức, tăng huyết áp… Dùng nhiều thức ăn thuộc âm dễ bị rối loạn tiêu hóa, đầy bụng, khó tiêu…

Do đó người cao tuổi nên chọn món ăn phù hợp với thể trạng giúp điều hòa khí huyết, cân bằng âm dương. Người có thể trạng hàn không nên ăn nhiều các loại thức ăn có thuộc tính âm như rau có màu trắng, tím, xanh, các loại gỏi, các loại dưa muối chua, trái cây ướp lạnh… sẽ bị lạnh bụng, đi tiêu lỏng. Ngược lại, người thể nhiệt nên tránh lạm dụng các món ăn có thuộc tính dương như gia vị cay nóng trong các món gà kho gừng, cá chép kho riềng, vịt kho sả, bao tử hầm tiêu… sẽ dễ bị táo bón, đi cầu ra máu…

Khi còn trẻ, sức khỏe còn sung mãn, tinh thần còn nhanh nhạy việc ăn uống mất cân bằng âm dương ít gây ảnh hưởng ngay đến sức khỏe. Tuy nhiên, người già sức khỏe dần giảm sút, chế độ ăn uống hàng ngày rất quan trọng, dễ nảy sinh nhiều vấn đề “cấp tính” nếu không phù hợp.

Để bữa ăn có nhiều thực phẩm phong phú, cả người thể trạng hàn, nhiệt đều có thể sử dụng, có thể biến tấu những thực phẩm quá âm hoặc quá dương thành những món ăn âm dương cân bằng qua cách chế biến. Rau bắp cải thuộc âm khi luộc cho thêm chút gừng thuộc dương để cân bằng, canh bí nấu cho thêm tiêu, rau muống xào với tỏi…, kho thịt với cá cũng là cách giảm đi tính dương trong thịt. Ngoài ra, trong bữa ăn nên “sánh đôi” các món canh nấu từ rau củ thuộc âm với các món kho mặn thuộc dương sẽ giúp ngon miệng và đảm bảo đủ chất.

Ngoài việc cân bằng âm dương trong bữa ăn, người cao tuổi cũng nên “lắng nghe cơ thể” mình để có chế độ tập luyện phù hợp. Triết lý phương Đông cho rằng các bộ phận trên cơ thể, các phủ tạng bên trong đều được phân chia thành âm, dương rõ ràng. Phía trên (đầu) là âm, phía dưới (chân) là dương; nửa bên trái là dương, nửa bên phải là âm; phía trong (bụng, ngực) là âm, phía ngoài (lưng) là dương, lục phủ thuộc dương, ngũ tạng thuộc âm. Người cao tuổi cần có các bài tập toàn diện, tác động đến mọi bộ phận trong cơ thể, tránh những bài tập, động tác chỉ tác dụng vào một bộ phận nhất định của cơ thể. Với các vùng bị suy giảm chức năng cần tập trung rèn luyện nhiều hơn. Cũng cần kết hợp các động tác tập động (âm) và tập tĩnh (dương) để khí huyết lưu thông, tinh thần sung mãn.

Ở người cao tuổi khỏe mạnh, sinh hoạt tình dục điều độ cũng là một cách giữ sức khỏe. Có quan niệm cho rằng sinh hoạt tình dục sẽ khiến người cao tuổi bị mất nhiều sinh lực, gây suy kiệt sức khỏe. Tuy nhiên, trên thực tế, ham muốn tình dục ở người cao tuổi lại biểu thị khả năng sức khỏe của họ. Quan niệm phương Đông cho rằng sinh hoạt tình dục đều đặn, thuận theo thể trạng sẽ giúp người cao tuổi cân bằng được âm dương, lưu thông khí huyết, tinh thần sảng khoái. Khoa học hiện đại cũng đã chứng minh quan hệ tình dục hài hoà là một liều thuốc chữa được nhiều bệnh tật, không chỉ giúp tim, các động mạch và cơ bắp dẻo dai hơn mà còn có tác dụng kích động nơron thần kinh giúp tinh thần phấn chấn hơn, lạc quan hơn. Người cao tuổi cần tự “lắng nghe cơ thể” để điều chỉnh tần suất, mức độ quan hệ cho phù hợp. Với người có sức khỏe không ổn định, mắc một số bệnh về tim mạch hoặc cao huyết áp cần tham khảo thêm ý kiến các bác sĩ về vấn đề này.